Нарăсăн 2-мĕшĕнче ЧР Министрсен Кабинечĕн Председателĕн çумĕ - ял хуçалăх министрĕ Сергей Павлов республикăри фермерсен /ХФХ/ пĕр ушкăнĕпе тĕл пулчĕ. Калаçу хресчен хуçалăхĕ­­сем мĕнлерех аталанни, патшалăх вĕсене кÿрекен çăмăллăхсем çинчен пычĕ.

2010 çулта республикăра 1496 фермер шутланнă. Пĕлтĕр вĕсен шучĕ 1737-е çитнĕ. 77 пин гектар çинче ял хуçалăх культурисем - виçĕм çулхинчен 13% нумайрах - çитĕнтернĕ. “АПК аталанăвĕ” наци проекчĕ ĕçлеме пуçланăранпа 837 ХФХ банкран 832 млн тенкĕлĕх кивçен илнĕ. Иртнĕ çул уйрăмах 267 млн тенкĕлĕх /200 кредит/ килĕшÿ тунă. Çакă ХФХсем пĕлтĕр кивçене ытларах кĕни çинчен калать.

- Фермер хуçалăхĕсем иртнĕ çул виçĕм çулхинчен 376% нумайрах продукци туса илнĕ, - терĕ Сергей Владимирович. - Калăпăша аш-какай хатĕрлессипе - 25, сĕтпе 10% ÿстернĕ. Пухса кĕртнĕ тыр-пулăн - 21,4, çĕр улмин 13% - ХФХсен тÿпи.

Çемье фермисене кăçал та пулăшма палăртнă. Выльăх вити хăпартакансене тата киввине юсакансене строительство тăкакĕн 50% чухлĕ саплаштарма шухăшлаççĕ. Çак программăна пурнăçлама федераци хыснинчен - 20 млн, республика бюджетĕнчен 10 млн тенкĕ уйăрасшăн /“Хыпар” кун çинчен кăрлач уйăхĕнче тĕплĕн пĕлтернĕччĕ ĕнтĕ/. Çапах та 19-55 çулсенчисене çеç, фермер хуçалăхне налук инспекцийĕнче регистрацилеттернисене кăна явăçтарнине палăртмалла. Кашни ХФХна 2,6 млн тенкĕ таран пама пултараççĕ. Хальлĕхе пулăшу кÿмелли йĕркене çирĕплетмен, камсене парассине палăртман. Комисси конкурс ирттермен. Çавăнпа фермерсем проект тăратма пултараççĕ.

Министр ял хуçалăх пĕлтерĕшлĕ çĕр лаптăкĕсене регистрацилессинче те патшалăх субсидилессине аса илтерчĕ. Пулăшу ял хуçалăх организацийĕсене кăна мар, фермерсене те пырса тивет. Кашни га çĕре шута илтерме 3 пин тенкĕ уйăрма пăхнă. Ку çăмăллăхпа усă курма 2011 çул вĕçĕнче федераци хыснинчен темиçе миллион тенкĕ килнĕ. Çĕр харпăрлăхçисен правине регистрацилеттересси кăçал лайăхрах пулмалла, мĕншĕн тесен федерацин тивĕçлĕ органĕсем ыйтман лаптăксен тĕлĕшпе çирĕп мерăсем йышăнасшăн.

Çавăн пекех патшалăх 2012 çулта сĕт туса илсе сутакан ХФХне, мăйракаллă шултра выльăх ĕрчетекен фермерсене хÿтте илет. Ăратлă ĕне выльăх туянма республикăна 25 млн тенкĕ килмелле. Министр фермерсенчен ку ыйтупа хальтерех ĕçлеме ыйтрĕ. ХФХсен хушшинче сысна самăртакан йышлă. Вите хăпартма Мускавран укçа мĕн чухлĕ куçарасси хальлĕхе паллă мар. Çывăх вăхăтра пĕлтерĕç.

Министр шухăшĕпе - 2011 çул­та çĕрсене мелиорацилессипе ĕç ăнăçлах пыман. Сăлтавĕ - бюджетран тăкакăн 30% çеç субсидиленнĕ. Кăçал 50% таран саплаштарма палăртнă.

Раççей Правительствин председателĕ Владимир Путин Тамбовра пулнă чухне çур аки ирттерме уйăракан çунтармалли-сĕрмелли япаласен /ÇСЯ/ хакне 30% таран чакарасси çинчен пĕлтернĕ. Чăваш Енри аграрисем çăмăллăхлă йĕркепе пуш-çĕртме уйăхĕсенче 6460 тонна ÇСЯ илĕç. Кашни кварталта мĕн чухлĕ парассине уйрăммăн палăртĕç.

Юрий МИХАЙЛОВ