Министрсен Кабинечĕн ĕнерхи ларăвĕ çĕнелнĕ йышпа пирвайхи хут иртрĕ темелле-тĕр - юлашки вăхăтра кăна çĕнĕ темиçе министр ĕçе кÿлĕнчĕ вĕт. Кун йĕркинчи ыйтусенчен чылайăшĕнпе шăпах «çĕннисен» сăмах илме тивни ларăва хăйне евĕрлĕх кÿчĕ теме те юрать.

Чăн та, пирвайхи ыйтупа опытлă финанс министрĕ, Михаил Ноздряков вице-премьер, калаçрĕ. Вăл ЧР патшалăх учрежденийĕсен ĕçченĕсене шалу тÿлессине йĕркелекен саккуна улшăнусем кĕртесси çинчен пĕлтерчĕ. Сывлăх сыхлавĕн çĕнĕ министрĕ Алла Самойлова 2012 çулта республикăра пурăнакансене пысăк технологисен шайĕнчи медицина пулăшăвĕ парассипе паллаштарчĕ. Çак тĕллевсем валли уйăракан укçа виçи ÿсет, çавна май пулăшу илекен çынсен шучĕ те пысăкланать. Тата - çав пулăшăва кÿрекен сиплев учрежденийĕсен списокĕ. Халĕччен иккĕ пулнă, малашне вара тăватă учреждени çак ĕçе кÿлĕнĕ.

Автоçулсене юсама тата тытса тăма уйăракан укçана валеçес ыйтупа та çĕнĕ министр, строительствăшăн яваплă Владимир Громов, сăмах илчĕ. Капиталлă юсав ĕçĕ валли 256 млн тенкĕ уйăраççĕ. Анчах çулсем валли кăçал чылай ытларах укçа пулать - Çул-йĕр фондне туса хунă вĕт, çавна май укçа виçи 70% пысăкланать. Валеçмелли тата 2 млрд тенке яхăн юлать - ку ыйту патне кăшт каярах таврăнĕç.

Республика Пуçлăхĕ Михаил Игнатьев çул тума усă куракан материалсен пахалăхĕн ыйтăвне çĕклерĕ: «Çакна кам тĕрĕслет? Шел те, юсав ĕçĕсен пахалăхĕ тивĕçтермест, нумаях пулмасть тунă çĕнĕ çулсене те юсама тивет. Материалсене тĕрĕслекен лаборатори пур-и?» Тахăшĕ «техника надзорĕ пур» теме пăхрĕ те - ку хурав Михаил Васильевича тивĕçтермерĕ, хивререх калаçма хистерĕ кăна: «Калăпăр, проектра çул тумашкăн юхан шыв хăйăрĕпе усă курассине палăртса унăн хакне сметăна кĕртнĕ, хăйăра Шупашкартан турттармалла. Çул тунă чух вара юхан шыв хăйăрĕпе мар, вырăнти тăмлă хăйăрпа усă кураççĕ - чылай йÿнĕрех ларать. Анчах сметăна никам та çĕнĕрен шутласа тÿрлетмест. Пирĕн бюджетăн кашни тенкипе мĕнле усă курнине çирĕп тĕрĕслесе тăмалла». Çак критикăна шута илсе тĕрĕслев йĕркелессине лару протоколнех çырса хума йышăнчĕç.

ЧР Гуманитари наукисене аталантарас енĕпе ĕçлекен канашне туса хурассине хирĕçлекен пулмарĕ. Вĕренÿ министрĕ Владимир Иванов палăртнă тăрăх сăмах çав шутра чăваш чĕлхине, чăваш халăхĕн историне тĕпчесси пирки те пырать. Çавăн пекех физкультурăпа спорт енĕпе паракан патшалăх пособийĕсене çирĕплетрĕç. 15 пособи пулать - спортри уйрăмах пысăк çитĕнÿсемшĕн тата тава тивĕçлĕ ĕçсемшĕн тивĕçлисем уйăхсерен пурнăç тăршшĕпех укçа илсе тăрĕç.

Республикăн темиçе районĕнче автомобиль çулĕсене тытса тăма çĕр уйăрас ыйтăва татса пачĕç. Чăн та, çулĕсене унчченех тунă ĕнтĕ - лаптăксене çулсем валли кайран кăна куçарни вырăнсăррине Михаил Игнатьев пĕрре кăна мар палăртнă, çавна май пурлăх министрне Светлана Енилинăна çак ĕçе кăçал вĕçлемелли пирки тепĕр хут аса илтерчĕ.

Çĕр тенĕрен - кăçалхи утă уйăхĕн 1-мĕшĕччен предприятисен çурт-йĕрĕ йышăнакан лаптăксене çăмăллăхлă майпа туянма май пурри çинчен те сăмах пулчĕ. Светлана Александровна палăртнă тăрăх çĕрсене кайран та туянма пулĕ, анчах - рынок хакĕпе. Çавна май Иван Моторин премьерăн ыйту çуралчĕ: «ВТК йышăннă çĕрсене çĕнĕ хуçисем çав вăхăтчен туянса ĕлкĕреймерĕç тĕк...» Михаил Игнатьев ăна пÿлчĕ: «Мĕншĕн васкататăр? Рынок хакĕпе туянĕç те - бюджета ытларах укçа кĕрĕ». Калаçу, эпир тавçăрнă тăрăх, тĕп хулари 45 гектар çĕр пирки пырать.

Чăваш Енĕн тĕп ветеринарĕ Геннадий Яковлев вырăнсенчи ветеринари учрежденийĕсене хăйсен пулăшу ĕçĕсен тарифĕсене палăртмашкăн тивĕçлĕ сĕнÿсем ярса пани çинчен пĕлтернĕ май Михаил Васильевич каллех кăсăкланчĕ: «Çак пулăшу ĕçĕсене предпринимательсем те кÿреççĕ, вĕсен хакĕсене мĕнле йĕркелемелле?» Ветеринари службин ертÿçи хуравлайманнине кура ЧР Пуçлăхĕ ку ыйтупа та ĕçлеме хушрĕ. Çийĕнчен çаплах каласа хучĕ: «Патшалăхăн вырăнсенчи ветеринари учрежденийĕсенчен хăшĕсем сарая çаврăннă. Вĕсене е пăсмалла, е çак ĕçе уйрăм çынсене шанмалла. Пирĕншĕн уйрăмлăх çук вĕт - вĕсен пулăшу ĕçĕсемпе усă куракансем çеç кăмăллă пулччăр».

Строительство министрĕ Алексей Громов çамрăк çемьесене ипотека кредичĕпе тивĕçтермелли йĕркене кĕртекен çĕнĕлĕх çинчен пĕлтерчĕ: унччен çав программăпа тулли мар çамрăк çемьесем усă курайман, халĕ вара пĕр е ытларах ача çитĕнтерекен ашшĕ е амăшĕ кăна пулсан та вĕсем пулăшу илме пултараççĕ. Çĕнĕ министр темерĕн - хумханчĕ-ши, Владимир Николаевич кăçал хайхи ипотека тĕлĕшпе патшалăх пулăшăвĕпе 9,4 пине яхăн çемье усă курма пултарасси пирки пĕлтерчĕ. Михаил Игнатьев хăйне панă хутсенче çак кăтарту темиçе хут пĕчĕкреххине кура тепĕр хут ыйтсан та министр çав цифрăнах асăнчĕ. Каярахпа тин каçару ыйтса пĕлтерчĕ: вăл каланă кăтарту темиçе çул хушшинче пулăшупа усă курма тивĕççисен йышне кăтартать иккен. Çук, Пуçлăх ятлаçмарĕ, анчах цифрăсемпе тимлĕрех тата тĕплĕрех ĕçлемеллине палăртса хăварчĕ.

Республикăри тăхăр вĕренÿ учрежденине - техникумсемпе колледжсене - федераци харпăрлăхĕнчен республика аллине йышăннине çирĕплетнĕ май Михаил Игнатьев вĕсен лару-тăрăвĕпе интересленчĕ. Ыттисем аванах ĕçлеççĕ, аталанĕç, Улатăрпа Вăрнарти икĕ техникум шăпи вара иккĕленÿллĕ, пĕлтерчĕ Владимир Иванов министр. Çавна май Михаил Васильевич вĕренÿ учрежденийĕсен шутне виçеллĕ тума, вĕсене чăнласах ăста специалистсем хатĕрлекенсен аллине пама сĕнчĕ. Тен, хăш-пĕр учреждение пĕрлештерме те пултараççĕ пуль.

Шкулчченхи вĕренÿ учрежденийĕсемпе çыхăннă ыйтăва тишкернĕ май та республика Пуçлăхĕн ыйтусем çуралчĕç. Сăмахран, тĕп хулара ача садике çÿрени мĕн хака ларать? «Халь хуравлаймастăп...» - терĕ Алексей Ладыков мэр. «Тавах! - калаçăва тăсрĕ Михаил Васильевич. - Мана ашшĕ-амăшĕ çакнашкал ыйтусем парать, эсир вара пĕлместĕр!» Алексей Олегович тÿрех «вăранчĕ»: «Каçарăр, шухăша кайнăччĕ пуль, ыйтăва тÿрех ăнланмарăм. Пĕр ача садике çÿрени пĕтĕмпе 4-5 пин тенке ларать. Çак виçен 20% таран пайне ашшĕ-амăшĕ тÿлет, ытти тăкака хула бюджечĕ хăй çине илет». Ку хурав Михаил Васильевича тивĕçтерчĕ, çак самантсене вăл халăха ăнлантарса пама хушрĕ.

Ларăва вĕçленĕ май хăй ытлари кун Чапаев ячĕллĕ заводра пулнă чух çынсем панă ыйтусем çинче чарăнса тăчĕ. Стажа кура ĕç ветеранĕн ятне парассине хăвăртлатмалла, Президент суйлавĕ çывхарнă май «шута илмен» суйлавçăсем пулмалла мар - çак ĕçсене вăраха ямасăр пурнăçламалла. (Н.Коновалов)